Ο Πιττακός ο Μυτιληναίος
Ο Πιττακός ο Μυτιληναίος (περ. 650-570) ήταν πολιτικός και στρατιωτικός ηγέτης της Μυτιλήνης, ένας από τους επτά σοφούς της αρχαίας Ελλάδας και μνημονεύεται μαζί με τον Θαλή, τον Βία και το Σόλωνα σε όλους τους σχετικούς καταλόγους. Πατρίδα του ήταν η Μυτιλήνη, ο δε Σουίδας θέτει τη γέννησή του κατά την τριακοστή τρίτη Ολυμπιάδα, δηλαδή περί το 652 π.Χ.. Φημιζόταν για την πολιτική και κοινωνική σοφία του, τη σύνεση και την χρηστότητά του, αλλά και την πολεμική ανδρεία του. Στον πολιτικό στίβο της πατρίδας του εισήλθε ενεργά το 612 π.Χ., όταν από κοινού με τους αδελφούς του Αλκαίου, οι οποίοι ηγούνταν της αριστοκρατικής μερίδας, φόνευσε τον τύραννο Μέλαγχρο. Έξι χρόνια μετά τον βρίσκουμε να οδηγεί τους συμπολίτες τους στον πόλεμο κατά των Αθηναίων, με αντικείμενο την κατοχή του Σιγείου. Ο Πιττακός διακρίθηκε στη μάχη, σκότωσε μάλιστα, στο πλαίσιο μονομαχίας, τον Φρύνωνα, στρατηγό των Αθηναίων, νικητή των Ολυμπίων και διάσημο για το θάρρος και την ανδρεία του. Οι Μυτιληναίοι τον τίμησαν για τα κατορθώματά του, όμως εκείνος από τα εδάφη που του προσφέρθηκαν δέχτηκε μόνο την έκταση που σηματοδοτήθηκε από μια ρίψη του ακοντίου του.
Κατόπιν, διέθεσε τη γη για ιερή χρήση η οποία έκτοτε αποκαλείται Πιττακού γή. Ο πόλεμος με τους Αθηναίους έληξε με παρέμβαση του Περιάνδρου, ο οποίος παραχώρησε τη διαφιλονικούμενη έκταση στους Αθηναίους. Οι εσωτερικές ταραχές στην Μυτιλήνη συνεχίστηκαν, υποδαυλισμένες από τη μερίδα των αριστοκρατών, με προεξάρχοντες τον Αλκαίο και τον αδελφό του, Αντιμενίδη. Όταν αυτοί εξορίστηκαν, η πόλη γνώρισε περίοδο σχετικής ηρεμίας, ώσπου οι φυγάδες επιχείρησαν να πετύχουν την επάνοδό τους με τη βία των όπλων. Ο δήμος, προκειμένου να αποκρούσει την απειλή, εξέλεξη ως αισυμνήτη τον Πιττακό, στον οποίο παραχώρησε απόλυτη εξουσία. Ο μεγάλος άνδρας παρέμεινε στο θώκο επί μία δεκαετία (589-579) με την παρέλευση της οποίας παραιτήθηκε από την αρχή εκουσίως. Στη διάρκεια της ηγεμονίας του δεν επιχείρησε να ανατρέψει το πολίτευμα, αλλά επιδόθηκε στη βελτίωση και την αναθεώρηση των νόμων. Οι ολιγαρχικοί τον σκιαγραφούσαν ως τύραννο, ο δε Αλκαίος σε σχόλιό του χαρακτήρισε τον Πιττακό κακοπάτριδα και εξέφρασε την περιφρόνησή του για τον τρόπο με τον οποίο ο λαός τον εξέλεξε ως αισυμνήτη.
Ο Πιττακός πέθανε περί το 569, σε ηλικία εβδομήντα ετών κατά τον Διογένη Λαέρτιο, ογδόντα ετών κατά τον Σουίδα και εκατό ετών κατά τον Λουκιανό. Του αποδίδονται πολλά, χαμένα όμως, ελεγειακά ποιήματα, καθώς και πολλά γνωμικά, όπως <<χαλεπόν εσθλόν έμμεναι>> και το <<γίγνωσκε καιρόν>>. Το πρώτο αποτέλεσε θέμα ωδής του Σιμωνίδη.
Ο Πιττακός ο Μυτιληναίος (περ. 650-570) ήταν πολιτικός και στρατιωτικός ηγέτης της Μυτιλήνης, ένας από τους επτά σοφούς της αρχαίας Ελλάδας και μνημονεύεται μαζί με τον Θαλή, τον Βία και το Σόλωνα σε όλους τους σχετικούς καταλόγους
- Ακούσας νόει
- (Αφού πρώτα ακούσεις, κατόπιν σκέψου τι θα κάνεις)
- Ανιαρόν αργία
- (Η έλλειψη απασχολήσεως δημιουργεί την ανία)
- Άριστος σύμβουλος καιρός
- (Ο καλύτερος σύμβουλος είναι ο χρόνος)
- Αρχή άνδρα δείκνυσι
- (Η εξουσία δείχνει τον άνδρα)
- Άρχων κόσμει σαυτόν
- (Όταν κυβερνάς, να φροντίζεις οι πράξεις σου ν’ αποτελούν κόσμημα)
- Βαρύ απαιδευσία
- (Είναι βαρύ πράγμα η αμορφωσιά)
- Βλεβερόν ακρασία
- (Η ακράτεια είναι βλαβερή)
- Γελά δ’ ο μωρός καν τι μη γελοίον εί
- (Γελά ο ανόητος και όταν ακόμα δεν υπάρχει κάτι το γελοίο)
- Γνους πράττε
- (Αφού γνωρίσεις να ενεργήσεις)
- Δίκαιον νόει
- (Να κατανοείς το δίκαιο)
- Εάν τι μη τρέφη τους γονέας, άτιμος έστι
- (Εάν κάποιος δεν διατρέφει τους γονείς του, είναι άτιμος)
- Ευγνώμων γίνου
- (Να είσαι ευγνώμων)
- Ευσέβειαν ασκείν
- (Να μην παύεις ποτέ να είσαι ευσεβής)
- Εύφημος ίσθι
- (Να έχεις καλή φήμη)
- Ηβών εγκρατής
- (Όταν είσαι νέος να είσαι σε όλα εγκρατής)
- Θεράπευε αλήθειαν
- (Να επιδιώκεις την αλήθεια)
- Θεράπευε εμπειρίαν
- (Να επιδιώκεις την εμπειρία)
- Θεράπευε επιδεξιότητα
- (Να επιδιώκει την επιδεξιότητα)
- Θεράπευε επιμέλειαν
- (Να επιδιώκεις την επιμέλεια)
- Θεράπευε ευσέβειαν
- (Να επιδιώκεις να είσαι ευσεβής)
- Θεράπευε οικονομίαν
- (Να επιδιώκεις την οικονομία)
- Θεράπευε παιδείαν
- (Να επιδιώκεις τη μόρφωση)
- Θεράπευε πίστιν
- (Να επιδιώκεις την πίστη, την εμπιστοσύνη)
- Θεράπευε τέχνην
- (Να επιδιώκεις την τέχνη)
- Καιρόν γνώθι
- (Μάθε να επωφελείσαι τον κατάλληλο χρόνο)
- Κακόν ακρασία
- (Είναι κακό πράγμα η ακολασία)
- Κολακεύειν γονείς μη όκνει
- (Μη διστάζεις να επαινείς τους γονείς σου)
- Μέτρω χρω
- (Να κάνει κάθε τι με μέτρο)
- Μη έριζε γονεύσι, καν δίκαια λέγης
- (Μη καυγαδίζεις με τους γονείς σου, έστω και αν δεν έχουην δίκαιο)
- Μη πάσι πίστευε
- (Να μην έχεις εμπιστοσύνη σε όλους)
- Μη πλούττει κακώς
- (Να μην αποκτάς πλούτη με κακό τρόπο)
- Πολίτας μη θράσυνε
- (Να μη διαφθείρεις τους πολίτες)
- Σωφροσύνην φιλείν
- (Να αγαπάς τη σωφροσύνη)
- Την ευτυχία κρύπτε
- (Την ευτυχία σου να τη διαφυλάττεις και να μην την διαλαλείς γιατί θα προκαλέσεις τον φθόνο)
- Την κατά σαυτόν έλα
- (Να νυμφευτείς αυτή που σου πρέπει)
- Τον βίο οικονόμει
- (Να μη σπαταλάς άδικα τη ζωή σου)
- Φιλόσοφος γίνου
- (Να επιδιώκεις τη γνώση)
- Φοβού τα αισχρά
- (Να φοβάσαι κάθε τι που είναι ανήθικο)
- Χαλεπόν εαυτόν γνώναι
- (Είναι δύσκολο να γνωρίσει ένας τον εαυτό του)
- Χαλεπόν εσθλόν έμμεναι
- (Είναι δύσκολο να κατορθώσει κάποιος να παραμένει συνεχώς καλός)
- Χάριν εκτέλει
- (Να εκτελείς μια χάρη που σου ζητούν)
Αποφθέγματα - Γνωμικά – Ρητά του Πιττακού
- Γνώριζε ότι το τρυφερό δενδράκι που γέρνει από τη θύελλα, νικά και επιβιώνει διότι υποχωρεί
- Δεν υπάρχει τίποτα το βέβαιο στη ζωή, διότι κανείς δεν ζει διαρκώς με όποιο τρόπο επιθυμεί
- Δεν υπάρχει τίποτε πιο από την ομόνοια
- Είναι δύσκολο πράγμα να γνωρίζεις τι είναι το σωστό
- Η γυναίκα είναι ένα λουλούδι που μόνο κάτω από τη σκιά μπορεί να αναπτυχθεί και να ευωδιάσει
- Η έλλειψη απασχόλησης δημιουργεί την πλήξη
- Μην κάθεσαι τεμπέλης, ούτε όταν είσαι πλούσιος
- Να διδάσκεις και να μαθαίνεις ό,τι είναι το καλύτερο
- Να μην παύεις ποτέ να είσαι ευσεβής
- Να προσπαθείτε να νικάτε αναίμακτα
- Ο τρόπος που δίνεις έχει μεγαλύτερη αξία από το ίδιο το δώρο
- Ο χρόνος προς δράση στον άνθρωπο είναι περιορισμένος
- Όποιος νυμφεύεται μια γυναίκα ανώτερή του, δεσμεύει την ελευθερία του
- Χωρίς εργασία μη κάθεσαι έστω και αν είσαι πλούσιος